شرح حکمت ۱۶۴
راه تسخیر دل ها
️ امام (ع) در این کلام حکیمانه اشاره به تسخیر دل ها کرده مى فرماید «هر کس حق کسى را ادا کند که او حقش را ادا نمى کند وى را برده خود ساخته است »
این سخن در واقع برگرفته از آیات قرآن مجید است که دستور مى دهد در برابر بدى ها نیکى کنید تا دشمنان شما در برابر شما نرم شوند و دوست گردند «(ادْفَعْ بِالَّتِى هِىَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِى بَیْنَکَ وَبَیْنَهُ عَدَاوَهٌ کَأَنَّهُ وَلِىٌّ حَمِیمٌ); بدى را با نیکى دفع کن، ناگاه (خواهى دید) همان کس که میان تو و او دشمنى است گویى دوستى گرم و صمیمى است»
شبیه این معنا همان چیزى است که در حکمت ۱۵۸ نیز گذشت که مى فرماید «شر افراد را از طریق بخشش به آنان برطرف کن» و نیز شبیه حدیث دیگرى که از آن حضرت در غررالحکم نقل شده که فرمود « کسى که مال خود را به دیگران ببخشد آنها را در حلقه بندگى خود درآورده است» و حدیث دیگرى که در غررالحکم آمده و به صورت ضرب المثلى در میان همه مردم مشهور است « انسان بنده احسان است»
روایات فراوانى با تعبیرات مختلف از امیرمؤمنان على(ع) در غررالحکم به همین مضمون دیده مى شود; از جمله « احسان، انسان ها را بنده مى سازد» و «به وسیله احسان دل ها در تسخیر انسان در مى آیند» و « افراد با شخصیت را چیزى همانند اکرام و احترام، به بندگى و خضوع، نکشانده است»
منبع کتاب پیام امام