شرح حکمت ۱۷۹
نتیجه لجاجت
امام(ع) در این گفتار به یکى از مهم ترین آثار سوء لجاجت اشاره کرده، مى فرماید «لجاجت، فکر و رأى انسان را از میان مى برد»
منظور امام(ع) از این کلام نورانى بازداشتن لجوجان از لجاجت است، زیرا لجاجت به انسان اجازه درست اندیشیدن و فکر صحیح را نمى دهد و غالباً لجوجان به راه خطا مى روند و منافع و موقعیت هاى خود را از دست مى دهند، چرا که تصمیم گیرى هاى آنها نابجا و ناصواب است بعضى از شارحان در تفسیر این کلام حکیمانه احتمال دیگرى نیز داده اند و گفته اند منظور آن است که هرگاه رئیس و مدیر و بزرگ تر ببیند افراد زیردست لجاجت به خرج مى دهند از اصلاح آنها صرف نظر مى کند و حمایت خود را از آنها بر مى گیرد و آنان را به حال خود وا مى گذارد که سبب خسارتى عظیم براى آنان مى شود ولى تفسیر اول صحیح تر به نظر مى رسد، زیرا منظور این است در همانجا که لجاجت است این اثر منفى وجود دارد، به علاوه افراد لجوج کمتر حاضرند به مشورت تن بدهند آنها روى افکار خود پافشارى مى کنند و محروم بودنشان از مشورت ضربه دیگرى نیز بر آنان وارد مى سازد
لجاجت گاه سبب از هم پاشیدن خانواده ها، به هم خوردن دوستى هاى پرسابقه، ایجاد اختلاف در میان شرکا و به هم خوردن وحدت صفوف مى شود و اگر لجاجت در مدیران جامعه پیدا شود آثار سوء آن بسیار گسترده تر است به همین دلیل در احادیث فراوانى که از رسول خدا و ائمه هدى (ع) به ما رسیده لجاجت سخت نکوهش شده است؛ از جمله در حدیثى از رسول خدا (ص) مى خوانیم «خوبى سبب مى شود که انسان به کار خیر عادت کند و انجام کارهاى بد ناشى از لجاجت است» در حدیث دیگرى از امیرمؤمنان مى خوانیم «لجاجت بذر بدى هاست» در حدیث دیگرى لجاجت به مرکب چموشى تشبیه شده که انسان بر آن سوار مى شود; امام امیرمؤمنان مى فرماید «هیچ مرکبى سرکش تر و چموش تر از مرکب لجاجت نیست» این احادیث را با حدیثى از رسول خدا (ص) پایان مى دهیم که فرمود «از لجاجت بپرهیز که آغازش نادانى و سرانجامش پشیمانى است»
منبع کتاب پیام امام